Pneumatyka jest dziedziną techniki związaną z wykorzystaniem jako nośnika energii i informacji czynnika roboczego (sprężonego powietrza). Obecnie jest to jedna z najbardziej rozpowszechnionych w przemyśle technik wykorzystywana w napędach i sterowaniach maszyn, urządzeń i procesów technologicznych. Wykorzystanie energii sprężonego powietrza wiąże się najczęściej z przytoczonymi wcześniej dwoma pojęciami:
- napęd pneumatyczny
- sterowanie pneumatyczne
W napędach pneumatycznych sprężone powietrze wykorzystywane jest jako nośnik energii, a w sterowaniach pneumatycznych jest ono nośnikiem informacji.
Sprężone powietrze w układach pneumatycznych spełnia następujące funkcje:
- przenoszenie energii i sygnałów sterujących,
- odprowadzanie ciepła,
- w niektórych zastosowaniach smarowanie powierzchni ruchomych,
- zmniejszenie zużycia części układu pneumatycznego.
Schemat blokowy podstawowego układu pneumatycznego przedstawiono na rysunku poniżej
- Element przetwarzający powietrze atmosferyczne na medium energetyczne
- Układ uzdatniania sprężonego powietrza
- Elementy sterujące
- Element przetwarzający energię sprężonego powietrza na energię mechaniczną
Powyższy schemat blokowy ma zastosowanie do większości praktycznych zastosowań układów pneumatycznych